Komu obce strony znane,
Wstydem lice swe zarumień,
Jeśliś widział Tybr, Sekwanę,
A Prądnika minął strumień.
Po co szukać obcych krajów,
Alp odwiedzać grzbiet wysoki?
Wśród Ojcowa skał i gajów
Równie szczytne masz widoki.
[Franciszek Salezy Dmochowski]
Witajcie serdecznie na stronie poświęconej OPN. Mam nadzieję, iż znajdziecie tu wiele potrzebnych informacji a zdobyta wiedza pozwoli Wam zrozumieć, uszanować a może i nawet pokochac piekno polskiego krajobrazu. Życzę miłej lektury.
„…Środkiem tej cudnej doliny płynie żywy i głośny strumień Promnikiem zwany, który
niżeli do Wisły wpada, do 20 obraca młynów, też daje wilgoć i wzrost pięknym łączkom,
które pokrzepia, a które i jemu piękności, a mieszkańcom użytku udzielając, zwiedzającemu
najmilszy przedstawia widok. Z dwu stron sterczą skały w różne formy, co
krok się odmieniające, jodłami, świerkami, ową sławną ojcowską brzozą zacienione, do
których chatki skromne są jakby przyrosłe, ogródki przed każdą drzewkami owocowemi
ozdobne, kształcą jakby klombiki małe po pięknym rozrzucone trawniku.
Wspaniałość tej doliny zachwyca i prawdziwie w zadumienie przechodząc sprawia, że
zdaje się jakoby wymówki robiła Polakowi, iż rzadko odwiedza, a krople, które z tych
skał spadają, osobliwie w grocie Łokietka, zdają się jakby z oczów zasmuconych ciekły,
że Polak mając tak piękne w swym kraju widoki jeździ zagranicę, aby obcym się dziwił,
swemi gardził, pieniądze i zdrowie tracił, złe obyczaje przywoził.” […]. Fragment z pamiętnika
Adama Turno doskonale opisuje piękno doliny Prądnika, już w XVIII w.
Piękno przyrody i zabytków historycznych wzbudzało zainteresowanie, co najmniej od
XVIII w. W 1787 r. Ojców zwiedzał król Stanisław Poniatowski, a jego relację z podróży
wraz z opisem jaskini Ciemnej podał Adam Naruszewicz (1787) w „Diariuszu podróży”.
Piękny widok Doliny Prądnika, który na przestrzeni dziejów się zmieniał i zachwycał
od wieków. Na podstawie badań w Ojcowskim Parku Narodowym, tereny charakteryzujące
się różnorodnością form skalnych oraz ich nagromadzenie, tworzące mikrownętrza,
zostały uznane za wyjątkowe ze względu na ukształtowanie.
Liczne skały i jaskinie oraz bogata gatunkowo flora i fauna Parku przyciągają turystów.
Jest to miejsce szczególne. Na tak małym obszarze skupia się bogactwo form geologicznych,
przyrodniczych, krajobrazowych i kulturowych. Krajobraz charakteryzują pozostałości
niemal wszystkich epok geologicznych i paleontologicznych, zachowały się
ślady historycznych form użytkowania: od rolnictwa, przez funkcje obronne, dawny
przemysł po funkcje uzdrowiskowe.
Wartości kulturowe, do których zaliczamy architekturę i zabudowę Doliny, są równie
cenne co walory przyrodnicze. Piękno przyrody i zabytków historycznych wzbudzało
zainteresowanie, co najmniej od XVIII w. Za symboliczny początek turystyki w Ojcowskim
Parku Narodowym uważa się wizytę króla Stanisława Augusta Poniatowskiego
w 1787 r.
Do najczęściej odwiedzanych miejsc zaliczamy zamek w Ojcowie, Jaskinię Łokietka,
Jaskinię Ciemną, zamek w Pieskowej Skale i kościół w Grodzisku. Ruch turystyczny
skupia się przede wszystkim w okolicy Ojcowa, w rejonie Krakowskiej Bramy.
Forma oraz rozmiar turystyki stanowi poważne zagrożenie dla podstawowych wartości
przyrodniczych i krajobrazowych Parku. Nieprzestrzeganie zasad przez turystów
wchodzących do Ojcowskiego Parku Narodowego narusza harmonię dzikiej przyrody
i powoduje wszelkiego rodzaju zniszczenia, prowadzące do zburzenia i zaniku naturalnego
środowiska przyrodniczego.
Łamane są podstawowe zakazy regulaminu, takie jak:
- zakaz usuwania, niszczenia i uszkadzania szaty roślinnej;
- zakaz kłusownictwa;
- zakaz zaśmiecania i zanieczyszczania wód, powierzchni i gleby;
- zakaz zakłócania ciszy.
Masowy ruch samochodowy powoduje wzrost zanieczyszczeń powietrza oraz zagrożenie
dla biocenozy Parku, gdyż co roku pod kołami giną zwierzęta, w tym również
kręgowce. Przy stawach w Pieskowej Skale zabijane są również żaby, które wiosną
w tych okolicach wędrują do miejsc rozrodu.
Mimo zmniejszenia ilości śląskich zakładów przemysłowych , nie zmniejsza się wartość
kwasowości opadów atmosferycznych. Kwaśne deszcze zagrażają przede wszystkim
roślinności w parku. Niestety proces ten nie jest łatwy do wyeliminowania, a słabe
przewietrzanie Doliny Prądnika powoduje utrzymywanie szkodliwych związków gazowych
oraz koncentracje w glebie pierwiastków toksycznych.
Inwestycje i zabudowa otuliny Ojcowskiego Parku Narodowego powodują osłabienie
lub wręcz zniszczenie powiązań terenów przylegających do Parku z terenami znajdującymi
się w jego granicach oraz nieodwracalne zmiany w środowisku naturalnym.
Ze względu na swe położenie, w sąsiedztwie aglomeracji Krakowa i Katowic, Park
stanowi atrakcyjne miejsce sobotnio – niedzielnych, rodzinnych wyjazdów. Jednak
chcąc, by nadal spełniał tą funkcję, należy przyczynić się do ochrony naturalnych walorów
przyrodniczych i przestrzegać zasad obowiązujących na terenie Parku.
Nie wolno dopuścić także do rozbudowy infrastruktury w otulinie Parku, gdyż stanowi
to największy problem z zachowaniem równowagi ekologicznej, zapewnieniem stabilności
procesów przyrodniczych i bardzo utrudnia działania mające na celu zachowanie
naturalnego środowiska w Parku.
Opierając się na wynikach dotychczasowych doświadczeń wiemy, że utrzymanie Ojcowskiego
Parku Narodowego daje bardzo duże szanse i możliwości zachowania jakże
cennego zasobu kulturowego.
AUTOR: MGR MARTA KOKORYK
Konsultacja i nadzór: prof. dr hab. Zdzisław Harabin
9 pażdziernika ad2006
|
|
